मुद्ग
හින්දි
සංස්කරණයනිරුක්තිය
සංස්කරණයLearned borrowing from සංස්කෘත मु॒द्ग (mudgá). Doublet of मूँग (mū̃g).
උච්චාරණය
සංස්කරණයනාම පදය
සංස්කරණයमुद्ग (mudga) පුරුෂ ලිංග
වරනැඟීම
සංස්කරණයDeclension of मुद्ग (masc cons-stem)
වැඩිදුර් කියවීම සඳහා
සංස්කරණය- Platts, John T. (1884), “मुद्ग”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English [උර්දු, classical හින්දි, සහ ඉංග්‍රීසි ශබ්දකෝෂය], London: W. H. Allen & Co.
සංස්කෘත
සංස්කරණයවෙනත් අක්ෂරක්‍රම
සංස්කරණයAlternative scripts
- মুদ্গ (Assamese අක්ෂරක්‍රමය)
- ᬫᬸᬤ᭄ᬕ (Balinese අක්ෂරක්‍රමය)
- মুদ্গ (Bengali අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑰦𑰲𑰟𑰿𑰐 (Bhaiksuki අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑀫𑀼𑀤𑁆𑀕 (බ්‍රාහ්මී අක්ෂරක්‍රමය)
- မုဒ္ဂ (Burmese අක්ෂරක්‍රමය)
- મુદ્ગ (Gujarati අක්ෂරක්‍රමය)
- ਮੁਦੑਗ (Gurmukhi අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑌮𑍁𑌦𑍍𑌗 (Grantha අක්ෂරක්‍රමය)
- ꦩꦸꦢ꧀ꦒ (Javanese අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑂧𑂳𑂠𑂹𑂏 (Kaithi අක්ෂරක්‍රමය)
- ಮುದ್ಗ (Kannada අක්ෂරක්‍රමය)
- មុទ្គ (Khmer අක්ෂරක්‍රමය)
- ມຸທ຺ຄ (Lao අක්ෂරක්‍රමය)
- മുദ്ഗ (Malayalam අක්ෂරක්‍රමය)
- ᠮᡠᡩᡤᠠ (Manchu අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑘦𑘳𑘟𑘿𑘐 (Modi අක්ෂරක්‍රමය)
- ᠮᠤᢑᠺᠠ (Mongolian අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑧆𑧔𑦿𑧠𑦰 (Nandinagari අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑐩𑐸𑐡𑑂𑐐 (Newa අක්ෂරක්‍රමය)
- ମୁଦ୍ଗ (Odia අක්ෂරක්‍රමය)
- ꢪꢸꢣ꣄ꢔ (Saurashtra අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑆩𑆶𑆢𑇀𑆓 (Sharada අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑖦𑖲𑖟𑖿𑖐 (Siddham අක්ෂරක්‍රමය)
- මුද්ග (සිංහල අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑩴𑩒𑩭 𑪙𑩞 (Soyombo අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑚢𑚰𑚛𑚶𑚌 (Takri අක්ෂරක්‍රමය)
- ముద్గ (Telugu අක්ෂරක්‍රමය)
- มุทฺค (තායි අක්ෂරක්‍රමය)
- མུ་དྒ (Tibetan අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑒧𑒳𑒠𑓂𑒑 (Tirhuta අක්ෂරක්‍රමය)
- 𑨢𑨃𑨛𑩇𑨍 (Zanabazar Square අක්ෂරක්‍රමය)
උච්චාරණය
සංස්කරණයනිරුක්තිය 1
සංස්කරණයPetersson claims derivation from ප්‍රොටෝ-ඉන්දු-යුරෝපීය via *muzgá, connecting this term and සංස්කෘත मुद्गर (mudgara, “hammer”) to Slavic, whence Old Czech možditi (“to smash”), චෙක් hmožditi, රුසියානු можжи́ть (možžítʹ), мозжи́ть (mozžítʹ, “to beat, pound”), etc. ultimately a verbal derivation from Proto-Slavic *mozgь.
Burrow[3] agrees that *muzgá is the original form, but relates the term to සංස්කෘත मसूर (masūra, “lentil”) and derived both from Dravidian; cf. දෙමළ முதிரை (mutirai, “pulse”).
The Uṇādisūtras (1.127) claim derivation from the root मुद् (mud, “rejoice, be happy”), but this is etymologically unjustified.
Also see मुद्गष्ठ (mudgaṣṭha, “kind of bean”), मुकुष्ठ (mukuṣṭha, “Vigna aconitifolia”), ප්‍රාකෘත *𑀫𑀝𑁆𑀝𑀭 (*maṭṭara, “Pisum sativum”).[4]
නාම පදය
සංස්කරණයमु॒द्ग (mudgá) පුරුෂ ලිංග
වරනැඟීම
සංස්කරණය| Masculine a-stem declension of मुद्ग (mudgá) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | मुद्गः mudgáḥ |
मुद्गौ / मुद्गा¹ mudgaú / mudgā́¹ |
मुद्गाः / मुद्गासः¹ mudgā́ḥ / mudgā́saḥ¹ |
| Vocative | मुद्ग múdga |
मुद्गौ / मुद्गा¹ múdgau / múdgā¹ |
मुद्गाः / मुद्गासः¹ múdgāḥ / múdgāsaḥ¹ |
| Accusative | मुद्गम् mudgám |
मुद्गौ / मुद्गा¹ mudgaú / mudgā́¹ |
मुद्गान् mudgā́n |
| Instrumental | मुद्गेन mudgéna |
मुद्गाभ्याम् mudgā́bhyām |
मुद्गैः / मुद्गेभिः¹ mudgaíḥ / mudgébhiḥ¹ |
| Dative | मुद्गाय mudgā́ya |
मुद्गाभ्याम् mudgā́bhyām |
मुद्गेभ्यः mudgébhyaḥ |
| Ablative | मुद्गात् mudgā́t |
मुद्गाभ्याम् mudgā́bhyām |
मुद्गेभ्यः mudgébhyaḥ |
| Genitive | मुद्गस्य mudgásya |
मुद्गयोः mudgáyoḥ |
मुद्गानाम् mudgā́nām |
| Locative | मुद्गे mudgé |
मुद्गयोः mudgáyoḥ |
मुद्गेषु mudgéṣu |
| Notes |
| ||
ව්‍යුත්පන්න යෙදුම්
සංස්කරණය- मुद्गौदन (mudgaudana)
Descendants
සංස්කරණය- Borrowed terms
- → හින්දි: मुद्ग (mudg) (learned)
නිරුක්තිය 2
සංස්කරණයProbably extracted from समुद्ग (samudga, “round box”).[5]
නාම පදය
සංස්කරණයमुद्ग (mudga) පුරුෂ ලිංග
වරනැඟීම
සංස්කරණය| Masculine a-stem declension of मुद्ग (mudga) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | मुद्गः mudgaḥ |
मुद्गौ / मुद्गा¹ mudgau / mudgā¹ |
मुद्गाः / मुद्गासः¹ mudgāḥ / mudgāsaḥ¹ |
| Vocative | मुद्ग mudga |
मुद्गौ / मुद्गा¹ mudgau / mudgā¹ |
मुद्गाः / मुद्गासः¹ mudgāḥ / mudgāsaḥ¹ |
| Accusative | मुद्गम् mudgam |
मुद्गौ / मुद्गा¹ mudgau / mudgā¹ |
मुद्गान् mudgān |
| Instrumental | मुद्गेन mudgena |
मुद्गाभ्याम् mudgābhyām |
मुद्गैः / मुद्गेभिः¹ mudgaiḥ / mudgebhiḥ¹ |
| Dative | मुद्गाय mudgāya |
मुद्गाभ्याम् mudgābhyām |
मुद्गेभ्यः mudgebhyaḥ |
| Ablative | मुद्गात् mudgāt |
मुद्गाभ्याम् mudgābhyām |
मुद्गेभ्यः mudgebhyaḥ |
| Genitive | मुद्गस्य mudgasya |
मुद्गयोः mudgayoḥ |
मुद्गानाम् mudgānām |
| Locative | मुद्गे mudge |
मुद्गयोः mudgayoḥ |
मुद्गेषु mudgeṣu |
| Notes |
| ||
මූලාශ්‍ර
සංස්කරණය- ↑ Kümmel, Martin Joachim (2017), chapter AGRICULTURAL TERMS IN INDO-IRANIAN, in Language Dispersal Beyond Farming[1], Amsterdam/Philadelphia: ජෝන් බෙන්ජමින්ස් ප්‍රකාශන සමාගම, page 284
- ↑ Mayrhofer, Manfred (1963), “mudgáḥ”, in Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [සංක්ෂිප්ත ශබ්දාර්ථය සංස්කෘත ශබ්දකෝෂය], volume II, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 653
- ↑ Burrow, T[homas] (1948), chapter DRAVIDIAN STUDIES VII: FURTHER DRAVIDIAN WORDS IN SANSKRIT, in Bulletin of the School of Oriental and African Studies, ලන්ඩන් විශ්වවිද්‍යාලය[2], volume 12, issue 2, page 391 of 365–396
- ↑ Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “mudgá”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages [ඉන්දු-ආර්ය භාෂා සංසන්දනාත්මක ශබ්දකෝෂය], ලන්ඩන්: ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාල මුද්‍රණාලය, page 588
- ↑ Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “samudga”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages [ඉන්දු-ආර්ය භාෂා සංසන්දනාත්මක ශබ්දකෝෂය], ලන්ඩන්: ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාල මුද්‍රණාලය, page 764
වැඩිදුර් කියවීම සඳහා
සංස්කරණය- Monier Williams (1899), “मुद्ग”, in සංස්කෘත–ඉංග්‍රීසි ශබ්දකෝශය, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 822.
- Apte, Vaman Shivram (1890), “मुद्ग”, in The practical Sanskrit-English dictionary [ප්‍රායෝගික සංස්කෘත-ඉංග්‍රීසි ශබ්දකෝෂය], Poona: Prasad Prakashan